تغذیه و فعالیت ورزشی

تغذیه مطلوب پایه و اساس عملکرد فیزیکی را تشکیل می‌دهد. منابع غذایی عناصر ضروری و اجزای سازنده را برای سنتز بافت جدید، حفظ توده بدون چربی، بهینه‌سازی ساختار اسکلتی، ترمیم سلول‌ها، حداکثر رساندن استفاده از اکسیژن، حفظ تعادل مطلوب مایعات و الکترولیت‌ها و تنظیم کلیه فرآیندهای متابولیک فراهم می‌کند. مواد مغذی سوخت‌وساز موردنیاز برای کار بیولوژیکی و برای استخراج و انتقال انرژی بالقوه در غذا به انرژی جنبشی را فراهم می‌کنند. بنابراین، جای تعجب نیست که از زمان بازی‌های المپیک باستان تا به امروز، تقریباً هر نوع رژیم غذایی قابل تصوری برای افزایش عملکرد ورزشی مورد استفاده قرار گرفته است. نوشته‌های اولین بازی‌های المپیک در 776 قبل از میلاد تا عصر رایانه امروزی، نمای اجمالی از آنچه ورزشکاران مصرف می‌کنند را ارائه می‌دهد. شاعران، فیلسوفان، نویسندگان و پزشکان یونان و روم باستان از استراتژی‌های مختلفی که ورزشکاران برای آماده سازی مسابقات انجام داده‌اند، سخن می‌گویند. آنها گوشت‌های حیوانات مختلف (گاو، بز، گوزن)، پنیرهای مرطوب و گندم؛ انجیرهای خشک شده؛ و “معجون” ویژه و مشروب مصرف می‌کردند. در المپیک برلین 1936 ارزیابی اولیه غذای مصرفی ورزشکاران ارائه گردید. غذای مصرفی اغلب ورزشکاران المپیکی که در برلین شرکت داشتند بر گوشت تمرکز داشت. ورزشکاران به طور منظم در هر وعده غذایی دو استیک، گاهی مرغ، و به طور متوسط روزانه نیم کیلوگرم گوشت می‌خوردند. وعده‌های غذایی قبل از رویداد به طور منظم شامل یک تا سه استیک و تخم مرغ بود و از “آب گوشت” به عنوان مکمل استفاده می‌کردند. سایر ورزشکاران بر اهمیت کربوهیدرات تأکید داشتند و ورزشکاران المپیکی از انگلستان، فنلاند و هلند مرتباً فرنی مصرف می‌کردند. آمریکایی‌ها گندم یا ذرت خرد شده را با شیر می‌خوردند و شیلیایی‌ها و ایتالیایی‌ها ماکارونی و اعضای تیم ژاپن روزانه یک پوند برنج مصرف می‌کردند. در طول بازی‌های المپیک 2004 آتن، با حضور حدود 12000 ورزشکار از 197 کشور جهان، در برخی از کشورها رژیم‌های غذایی خاصی مصرف کردند، در حالی که ورزشکاران کشورهای کمتر صنعتی غذاها را آزادانه انتخاب می‌کردند و با غذاهای را با هم ترکیب می‌نمودند. احتمالاً اکثر ورزشکاران از مکمل‌های غذایی از جمله ویتامین‌ها و مواد معدنی استفاده می‌کردند. به احتمال زیاد درصد کوچک‌تری از ورزشکاران از مواد محرک، مواد مخدر، عوامل آنابولیک، دیورتیک‌ها، پپتیدها، هورمون‌های گلیکوپروتئین و آنالوگ‌ها، الکل، ماری جوانا، بی حسی موضعی، کورتیکواستروئیدها، مسدود کننده‌های β، آگونیست‌های β2 و دوپینگ خون استفاده می‌کردند که همه آنها از نظر کمیته بین المللی المپیک جزء مواد ممنوعه بودند. در مبارزه علیه مصرف غیرقانونی مواد نیروزا در بازی‌های المپیک 2008 پکن تقریباً 4500 آزمایش دوپینگ انجام شد. در مقایسه با 2800 تست انجام شده در بازی‌های 2000 سیدنی و 3700 تست در بازی‌های آتن 2004 این افزایش قابل توجه بود. برای بازی‌های 2012 لندن، کمیته سازماندهی لندن تقریباً 5000 آزمایش را تحت نظارت کمیته بین المللی المپیک انجام داد (10% بیشتر از آزمایشهایی که در پکن در سال 2008 انجام شد، که 20 نمونه از آنها مثبت بود). 1200 آزمایش دیگر بر روی ورزشکاران پارالمپیک 2012 لندن انجام شد و کیمته ضد دوپینگ انگلستان نیز در فرآیند آزمایش نقش داشت. کارشناسان برآورد کردند که بین 1 تا 2 درصد افراد دوپینگ مصرف کرده بودند (تعداد آزمایشات مثبت در برابر تعداد کل آزمایشات). برآورد سازمان جهانی مبارزه با دوپینگ این بود که تعداد افرادی که دوپینگ مصرف می‌کنند دو رقمی است. در موارد اخیر نشان داده شده است که افراد متقلب از عوامل پوششی مانند فوروزماید،”قرص آب” (دیورتیک) که منجر به کاهش آب میان بافتی شده و همچنین مانع از احتباس مایعات درون سلولی از قبیل آب و نمک می‌شوند استفاده کنند. مصرف فوروزمایه سبب می‌شود تا مواد از طریق کلیه و ادرار دفع گردد.
فراهم کردن تغذیه برای ورزشکاران، پرسنل و تماشاگران المپیکی کار بزرگی است. ارائه خدمات غذایی برای بازی‌های 2012 لندن، در طول یک دوره برنامه‌ریزی 2 ساله برای برگزاری 955 مسابقه در 31 محل مختلف کار دشواری بود: در مجموع این بازی‌ها با حضور 160،000 نفر نیروی کار؛ 14 میلیون وعده غذایی برای 23900 ورزشکار به همراه عوامل تیم تأمین گردید. مقدار مواد غذایی تأمین شده در دهکده المپیک، به شرح زیر گزارش شده است:
1. 25000 قرص نان
2. 232 تن سیب زمینی
3. 82 تن غذاهای دریایی
4. 31 تن انواع مرغ
5. بیش از 100 تن گوشت
6. 75000 لیتر شیر
7. 19 تن تخم مرغ (محدوده آزاد)
8. 21 تن پنیر
9. بیش از 330 تن میوه و سبزیجات
درک صحیح از تغذیه ورزشی به فرد این امکان را می‌دهد که اهمیت تغذیه مناسب را درک کرده و اعتبار ادعاهای مربوط به مکمل‌های مواد مغذی و تغییرات رژیم غذایی خاص را برای بهبود وضعیت بدن، عملکرد بدنی و پاسخ‌های تمرینی را ارزیابی کند. آگاهی از تغذیه و متابولیسم، پایه و اساس آماده سازی، عملکرد و مراحل بازیابی ورزش و/یا تمرین شدید است. جای تعجب نیست که بسیاری از افراد فعال جسمی، از جمله برخی از بهترین ورزشکاران جهان، به جای اینکه اطلاعات تغذیه‌ای را از مربیان، پزشکان، و متخصصان تغذیه و مربیان آمادگی جسمانی، که دارای آگاهی و تحصیلات عالی هستند دریافت کنند، از رختکن، روزنامه‌ها، تبلیغات، ویدئوهای “اطلاعات تجاری”، مغازه‌های مواد غذایی سالم و توصیف ورزشکاران موفق دریافت می‌کنند. بسیاری از افراد زمان و انرژی قابل توجهی را صرف تلاش جهت دستیابی به عملکرد بهینه می‌کنند، اما به دلیل شیوه‌های نامناسب تغذیه‌ای، به هدف مطلوب نمی‌رسند.
امیدواریم کتاب مذکور اطلاعات علمی “پیشرفته” را نه تنها برای ورزشکاران رقابتی، بلکه برای همه افرادی که در فعالیت بدنی منظم و تمرینات ورزشی شرکت می‌کنند، ارائه دهد.

آنچه در کتاب “تغذیه و فعالیت ورزشی” می‌خوانید:
فصل 1 درشت ‌مغذی ‌ها
فصل 2 ریزمغذی ‌ها و آب
فصل 3 نقش مواد مغذی در انرژی زیستی
فصل 4 متابولیسم درشت ‌مغذی‌ ها در حین تمرین و فعالیت ‌بدنی
فصل 5 اندازه‌ گیری انرژی غذایی و فعالیت‌ بدنی
فصل 6 انتخاب آگاهانه تغذیه سالم در افراد فعال
فصل 7 ملاحظات تغذیه ‌ای برای تمرینات شدید و مسابقه